(İSTANBUL) - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Hazineden yüzde 50 sübvansiyonlu esnaf ve sanatkar kredi limitini 750 bin liradan, 1 milyon liraya yükseltiyoruz. İş yeri edinme ve ticari araç edinme esnaf kredi limitini de 1,5 milyon liradan 2,5 milyon liraya çıkartıyoruz. Ticari araç edinme kredisinde sıfır araç yanında 0-5 yaş araçları da kredi için dahil ediyoruz. TESKOP kefaletiyle Halkbank'ın esnaf ve sanatkarlarımız için sunduğu finansman maliyetini yüzde 29'dan yüzde 25'e düşürüyoruz." dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Yenikapı Kadir Topbaş Gösteri ve Sanat Merkezi'nde düzenlenen iftar programında esnaf ve sanatkarlarla bir araya geldi. Sözlerine emeği geçenlere teşekkür ederek başlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasında şunları söyledi:
"Esnaf ve sanatkarlık her şeyden önce emek ve bereket gerektirir. El emeğinin göz nuru ile buluşması demektir. Sanat ve zanaatın rızka vesile olması demektir. Esnaf ve sanatkarlık alın teri dökerken, kul hakkını gözetmek, nizam ve geleneği muhafaza etmek demektir. Dayanışmayı, saygıyı, diğergahlığı, ön planda tut demektir. Bin yıldır var olduğumuz bu toprakları alın teriyle, emeğiyle yeşerten, Anadolu'yu bizlere vatan eyleyen ecdadımız, medeniyetimizin en sağlam temellerini ahi teşkilatı ile atmıştır. Mesleğe başlayan esnaf ve sanatkarlara bugün de ticaret erbabımıza rehber olması gereken Ahilik yeminini ettirmiştir. Bu yeminle esnaf ve sanatkarlarımız çalışmayı ibadet sayan bir anlayışla işini yapacağına Hakk'ın rızasını gözeterek halka hizmet edeceğine, cömertlik, doğruluk, dürüstlük, hoşgörü, güven, sabır, dostluk, fedakarlık, adalet ilkelerine ve komşuluk hukukuna bağlı kalacağına, eline, beline, diline, gözüne sahip çıkacağına, ölçü ve tartıda, doğruluktan şaşmayacağına kul hakkını gözet kimseye haksızlık yapmayacağına, helalinden kazanıp haram lokma yemeyeceğine namusu, izzeti, onuru ve elbette kutsal değerleri üzerine söz vermişlerdir.
Evet adeta ahiliğin özünü tarif eden bu ahlaki değerlerle ticaret yapan, evlatlarına bırakacağı en büyük mirası helalinden kazanmak olarak gören tüm esnaf kardeşlerimizle bizler de iftihar ediyoruz. Ahilik kültürünün devam etmesi, ekonomik, sosyal ve ticari hayatımızda Varlığını sürdürmesi için samimiyetle çalışan odalarımıza ve birliklerimize de ülkem ve milletim adına teşekkür ediyorum. Ahilik yeminindeki umdelere dört elli sarılacağınıza milli benliğimizde vücut bulmuş bu kültürü ilelebet yaşatacağınıza yürekten inanıyorum.
'Esnaf bu ülkenin taşıyıcı kolonudur'
Değerli misafirler, siyasete atılmadan evvel hem ücretli olarak çalışmış hem kendi işini yapmış bir kardeşiniz olarak esnaflığın ne demek olduğunu çok iyi bilirim. Şurası bir gerçek ki esnaf ve sanatkarlarımız ne kadar güçlü olursa devlet ve millet olarak biz de zemine o derece sağlam basarız. Esnafımız kendini ne kadar güvende hissederse milletimiz de kendini o kadar huzurlu hisseder. Çünkü esnaf sadece mal alıp satan, tüccarlık yapan, hayatını ticaretle kazan kişi demek değildir. Esnaf bu ülkenin taşıyıcı kolonudur. Esnaf, bu milletin birlik ve kardeşliğinin teminatıdır. Esnaf, ticari hayatımızın lokomotifi, öncüsü, en önemli unsurudur. Tarih boyunca milletimiz ne zaman dara düşmüşse imdadına ilk koşanlar esnaf kardeşlerimiz olmuştur. Ahilik geleneğinin günümüzdeki temsilcileri olan esnaf ve sanatkarlarımız ülkemizin aldığı bütün keskin virajlarda hep devletinin yanında milletimizin arkasında durmuştur.
Şunu bugün bir kez daha memnuniyetle ifade etmek isterim: birileri mülteci düşmanlığı yaparken Suriye'deki eski rejimin zulmünden kaçıp ülkemize sığınan Suriyeli mazlumlara sizler iş verdiniz. Meslek öğrettiniz. Ensar ruhuyla her birini koruyup kolladınız. Birileri darbe girişimini keyif kahvesi eşliğinde televizyonda izlerken 15 Temmuz ihanetine milletimizle birlikte sizler karşı koydunuz. Deprem turistleri sadece reklam peşinde koşarken asrın felaketinin açtığı yaraları sarmamıza sizler yardımcı oldunuz. Gazze'den Somali'ye, Lübnan'dan Sudan'a, Asya'dan Amerika'ya nerede bir sıkıntı, sorun, zulüm, kıtlık varsa sizler yardım ettiniz. Rabb'im sizlerden razı olsun diyorum.
Tabii sadece sıkıntılı dönemlerde değil, Türkiye'nin 22 yıldır sürdürdüğü ekonomik bağımsızlık mücadelesinde de sizleri daima yanımızda bulduk. Bizden desteğinizi ve duanızı hiçbir zaman eksik etmediniz. İradenize ve sizi temsil eden siyasi iradeye hem de güçlü bir biçimde sahip çıktınız. Her dönemde ortalığa dökülen felaket tellallarına rağmen Türkiye'nin ekonomik potansiyeline ve geleceğine yürekten inandınız. Ülkemizin bugünlere gelmesinde esnaflarımızın oynadığı rolü her zaman takdirle karşıladığımızı bilmenizi istiyorum. Türkiye ekonomisine yaptığınız değerli katkılar dolayısıyla da her birinize tek tek teşekkür ediyorum.
'Etiket oyunlarıyla vatandaşın cebindeki paraya el uzatanlara fırsat verilmemeli'
Sizlerden özellikle son yıllarda ticaret hayatımızı zehirleyen fırsatçılara aman vermemenizi rica ediyorum. Etiket oyunlarıyla hiçbir makul gerekçesi olmayan fahiş fiyat artışlarıyla vatandaşın cebindeki paraya el uzatan bu tamahkarlara ahi kültürüyle yetişmiş esnaf kardeşlerimin meydanı terk etmemesi gerekiyor. Unutmayın ticaret erbabının itibarı sermayesinden önemli ve değerlidir. İtibarınızı zedeleyenleri öncelikle siz denetlemeli, içinizde barındırmamalı ve ayıklamalısınız. Yüzlerce yıldır ahi ahlakına sahip olmanın sizlere kazandırdığı değerleri ve erdemleri aç gözlü ve fırsatçı esnaf ahlakından mahrum bir avuç kişinin dinamitlemesine müsaade etmemelisiniz.
'Enflasyonda gerileme sürüyor'
Esnaf olarak sizler bir taraftan devlet olarak bizler diğer taraftan beraberce çalışarak inşallah fırsatçılara nefes aldırmayacağız. Ticaret hayatımız yanında enflasyonla mücadelemize de zarar veren bu marazla mücadelemizi sizinle dayanışma içinde kararlılıkla yürüteceğiz. İşte sizler de gördünüz. Kısa süre önce açıklanan enflasyon büyüme ve istihdam rakamları doğru yolda bir kez daha teyit etti. 2024 yılını yüzde 3,2 bir büyüme oranıyla kapattık. Enflasyondaki gerileme şubat ayında da devam etti. İşsizlik oranlarındaki düşüş, istikrarlı bir şekil sürüyor. Merkez Bankamız dün aldığı faiz kararıyla doğru yönde bir adım daha attı. Biraz daha sabredecek, inşallah çok daha iyi yerlerde olacağız.
Aziz kardeşlerim, nasıl sizler en zor günlerinde milletin yanında olduysanız bizler de göreve geldiğimiz ilk günden itibaren tüm imkanlarımızı sizler için seferber ettik. En büyük sorunlar arasında yer alan finansmana erişim problemini mali imkanlarımızı daha da geliştirerek kooperatiflerimizi ve Halkbank'ı daha da güçlendirerek çözüme kavuşturduk. Burada kısaca bazı rakamları sizlerle paylaşmakta fayda görüyorum. Bakınız 2002'de esnaf ve sanatkarlarımıza kullandırılan kredilerin şahıs üstü limiti yalnızca 5 bin liraydı. Biz bu limiti genel işletme kredileri için 750 bin liraya çıkardık.
'Esnaf ve sanatkar kredi limitini yükseltiyoruz'
Bu noktada şu müjdeli haberleri sizlerle paylaşmak istiyorum. Hazineden yüzde 50 sübvansiyonlu esnaf ve sanatkar kredi limitini 750 bin liradan 1 milyon liraya yükseltiyoruz. İş yeri edinme ve ticari araç edinme esnaf kredi limitini de 1,5 milyon liradan 2,5 milyon liraya çıkartıyoruz. Ticari araç edinme kredisinde sıfır araç yanında 0-5 yaş araçları da kredi için dahil ediyoruz. TESKOP kefaletiyle Halkbank'ın esnaf ve sanatkarlarımız için sunduğu finansman maliyetini yüzde 29'dan yüzde 25'e düşürüyoruz. Böylelikle esnaf ve sanatkarlarımızın önemli beklentilerinden birini daha karşılamış oluyoruz. Hayırlı uğurlu olsun diyorum.
'2002'den bugüne esnafımıza sağladığımız indirimli kredilerin toplamı 582 milyar lirayı aştı'
2016 yılında uygulamaya geçirdiğimiz sıfır maliyetli işletme kredileriyle bugüne kadar 248 girişimci esnafa toplam 17,4 milyon lira. 736 genç girişimci esnafa 136,4 milyon lira. 264 kaybolmaya yüz tutmuş meslek erbabına toplam 15,7 milyon lira tutarında kredi desteği sunduk. 2017 yılında devreye aldığımız indirimli yatırım kredileri kapsamında da 6 bin esnafımıza 3,6 milyar lira iş yeri edindirme kredisi. 7 bin 710 esnafımıza ise 4,8 milyar lira tutarında taşıt edindirme kredisi sağladık. Kredi ve kefalet kooperatifimiz sayısı 402'den 1000'e ulaşırken kredilerin yüzde 60'lara yaklaşan faiz oranı da yüzde 29'lar seviyesine indi.
Bununla da yetinmedik. Belirli dönemlerde yüzde 4,5'e varan oranlarla esnaflarımıza kredi kullandırdık. Krediler üzerinden yapılan kesintilerde de önemli indirimlere gittik. 2002'de esnaf kredilerinin faiz oranlarının yalnızca yüzde 20'sini sübvanse edebilen hazinemiz bugün bu kredilerin yüzde 50'sini destekliyor. Usta girişimcilerin, genç girişimcilerin ve kaybolmaya yüz tutmuş ticaret erbabının kullanacağı kredilerin ise yüzde 100'ünü karşılıyor. 2002'den bugüne esnafımıza sağladığımız indirimli kredilerin toplamı 582 milyar lirayı aştı. 2023,2024 ve 2025 yıllarının ilk aylarında kullandırdığımız kredilerin toplamı ise 300 milyar lirayı buldu.
'Depremzede esnafımızın yanında olduk'
Aziz kardeşlerim, tüm dünyayı derinden sarsan, koronavirüs salgınının sadece sağlık boyutunu değil, ekonomik yönünü de en iyi yöneten ülkelerden biri olduk. Muhalefetin Türkiye ekonomisine kontak kapattırmak için sabah akşam üzerimize geldiği günlerde biz böyle yanlış bir yola asla girmedik. Salgın döneminde esnaf ve sanatkarlarımıza toplam 9 milyar lira tutarında hibe desteği sağladık. Ticaret erbabımızın kredi taksitlerini erteledik. Kooperatiflere olan, gecikmiş borçlarını ise yapılandırdık. Mali sicil affı uygulamasıyla ticaret erbabımız elini rahatlattık.
Son yıllarda ülke olarak bir diğer imtihanımız altı 6 Şubat depremleriydi. 53 binden fazla canımızı kaybettiğimiz asrın felaketinde 42 bin iş yeri de kullanılamaz hale geldi. 6 Şubat depremlerinde işleri ve iş yerleri zarar gören 27 binin üzerindeki esnafımıza 6,7 milyar liranın üzerinde faiz indirimli kredi kullandırdık. Kooperatifler aracılığıyla, depremzede esnafımızın yanında olduk. Konut ve iş yerlerimizi tamamladıkça hak sahiplerine teslim ediyoruz.
'2025-2029 Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planını bu yıl içinde devreye alıyoruz'
Esnaf ve sanatkarlar, meslek kuruluşları kanunu ile alt mevzuatında ihtiyaç duyulan revizelerin yapılmasına yönelik çalışmalarımız sürüyor. 2025-2029 Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planını bu yıl içinde devreye alıyoruz. Birleşmiş Milletler tarafından uluslararası kooperatifler yılı olarak ilan edilen 2025 senesi içinde bu tür çalışmalara hız vereceğiz. Özellikle tedarik ve dağıtım kooperatifçiliğini daha da geliştirerek esnaf ve sanatkarlarımızın maliyetlerini önemli ölçüde düşürmek istiyoruz.
Tarım satış kooperatifleri birliklerimizin finansmana erişim başta olmak üzere sorunlarını çözmek için çalışmalarımıza devam ediyoruz. Kooperatiflerin desteklenmesi programı kapsamında bugüne kadar 773 kooperatifimizin 826 projesine toplam 111 milyon lira tutarında hibe desteği sağlama kararı aldık. Destek limitlerimizin arttırılması için yoğun çalışıyoruz. Kadın kooperatiflerinin kurulmasını ve girişimciliğini teşvik ettik. Önemli finansman imkanları oluşturduk. Bu vesileyle hem yarın kutlayacağımız 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nüzü şimdiden tebrik ediyorum. Hem de 2025 Kooperatifler Yılının hepimiz için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum. Sözlerime son verirken iftar soframızı şereflendiren her bir kardeşimize bir kez daha teşekkür ediyorum. Ramazan-ı Şerifinizi tekrar tebrik ediyorum."