SİDAR CAN EREN - İzmir'de yaşayan akademisyen Atilla Batmaz, yılın belirli zamanlarında Anadolu'nun farklı illerinde yaptığı çalışmalarla geleneksel çömlekçilikteki Urartu izlerini araştırıyor.
Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Batmaz, genellikle antropoloji, seramik, arkeometri, kentsel arkeoloji ve sanat tarihi gibi birçok alanda araştırma yapıyor.
Elde ettiği verilerle geçmiş medeniyetler ve kültürlere ışık tutan Batmaz, yıllardır Türkiye'nin farklı illerini gezip geleneksel çömlekçilik ile Urartu seramiği arasındaki bağlantıya ağırlık veriyor.
Bu kapsamda Van ve Bitlis'te yaptığı araştırmalarla arkeoloji dünyasına katkı sunan Batmaz, tarihi kale, köprü ve çeşmelere sahip Tunceli'de de yaklaşık bir hafta boyunca yüzey araştırmaları ve sözlü tarih projesi gerçekleştirdi.
Tunceli Müzesi Müdürü Kenan Öncel'in desteğinde sahada çalışma yürüten Batmaz, beraberindeki arkeolog Özgür Şahin ile şehir merkezinin yanı sıra Çemişgezek ve Mazgirt ilçelerinde Urartulara ait kale kalıntılarında inceleme yaptı.
- Son çömlek ustasıyla bir araya geldi
Ziyaretlerinde yöre sakinleriyle sohbet edip tanışma fırsatı da bulan Batmaz, kentin Akpazar beldesinde yaşayan son çömlek ustası Halil Bozkurt ile atölyesinde bir araya gelip yaşantısı, çalışmaları ve mesleği hakkında bilgiler topladı.
Prof. Dr. Atilla Batmaz, AA muhabirine, Orta Demir Çağ Uygarlığı olan Urartu kültürü üzerine araştırmalarını yoğunlaştırdığını söyledi.
Van'daki Ayanis Kalesi'nde çok uzun yıllar çalıştıklarını belirten Batmaz, kalede birçok çanak çömlek buluntusu elde ettiklerini dile getirdi.
Çanak ve çömleklerin arkeologlar için son derece önemli olduğunu belirten Batmaz, 'Ancak çanak çömleği çalışırken kafamızda oluşan birçok arkeolojik problemin cevabını bulamıyoruz. Bunu bulmanın önemli metotlarından bir tanesi de günümüzde halen yaşayan çömlekçilerin geleneksel usulle ürettikleri eserleri incelemek ve gözlemleyerek kayıt altına almak.' dedi.
- 'Tunceli tarihiyle ve kültürüyle son derece zengin bir ilimiz'
Batmaz, son 10 yıl içerisinde Van ve Bitlis'te Urartu seramiği üzerine araştırmalar yaptıklarını ve ortaya çıkardıkları verileri yayınladıklarını anlattı.
Tunceli'nin önemli araştırma merkezlerinden biri olduğunu vurgulayan Batmaz, 'Tunceli tarihiyle ve kültürüyle son derece zengin ancak araştırmaya ve araştırılmaya muhtaç illerimizden de bir tanesi. Arkeolojik olarak son derece az bilgiye sahibiz ve burada geniş kapsamlı yüzey araştırmalarının ve kazıların yapılması gerekiyor.' ifadelerini kullandı.
Batmaz, etnoarkeolojik çalışmalar sayesinde günümüz ve geçmiş arasında bağlantı kurduklarını aktardı.
Tunceli'deki son çömlek ustasını belgelediklerini vurgulayan Batmaz, şunları kaydetti:
'Ege Üniversitesi olarak buraya gelip çömlek ustası Halil Bozkurt'u ziyaret ettik ve onun üretim tekniklerini öğrenmek adına bir çalışma başlattık. Çalışma perspektifinde hem arkeolojik materyali inceledim hem de Halil ustanın üretim teknolojisi ve yönteminin yanı sıra çamuru, kumu, toprağı alış yerini, toprağı nasıl getirdiğini, atölyede hangi oranda karıştırdığını, nasıl hamur haline getirip şekillendirdiğini, ürünleri nerede kuruttuğunu, ne tür fırında pişirdiklerini ve nasıl bir çark türünde form olarak çektikleri konusunda ayrıntılı bilgi sahibi oldum.'