“Elindeki gücün değerini bilmeyenler!” başlığı ile 2020 yılı Ağustos ayında yazmış olduğum bir yazıda, bu ülkede hangi engel grubuna yönelik kaç tane dernek, kaç tane federasyon, kaç tane konfederasyon ya da kaç tane vakıf bulunduğunu sorsalar yıllarca bu camiada aktif bir şekilde mücadele eden biri olmama rağmen bilmediğimi dile getirmiştim.
Aynı yazımda “… Anlayacağınız ülkemizde bu kadar büyük bir örgütlü güç olması gerekirken örgütsüz olan güç var. Ne yazık ki bu gücü elinde bulunduranların geneli de ellerinde bulunan bu gücün neler yapabileceğinin farkında değiller.
Farkında olmayanların büyük çoğunluğu ise sivil toplum örgütü olmanın, hak savunuculuğu yapmanın, sorunların tespiti ve çözüm üretilmesinin nasıl yapılacağını, hangi adımları izleyeceğini, nerelere ve nasıl başvuru yapılacağını bilmemektedir…” demiştim.
Yazımın üzerine o tarihte Engelliler Konfederasyonu Genel Başkanı olan Av. Turhan İçli’den bir eposta almıştım.
Av. Turhan İçli gönderdiği eposta yazısında önemli bir konuyu dile getirdiğimi belirttikten sonra “Türkiye’de 1100 ile 1200 arasında dernek vakıf federasyon konfederasyon gibi engelli sivil toplum örgütü var. Tam dediğin noktadan hareketle güçlerimizin farkına varabilmek ve bir baskı grubu meydana getirebilmek için il engelli meclislerini kurulması ve onların temsilcilerinden Türkiye engelliler Meclisinin oluşturulması amacıyla bir çalışmaya başladık. Şu anda 54 ilde il engelli Meclisi kuruldu. Türkiye engelliler Meclisi toplanacaktı, ama Covit nedeniyle ara verildi. Elbette bunların kurulması yetmiyor, çalıştırılması ve işlevsel hale getirilmesi de gerekiyor. Buda hepimizin ortak sorumluluğu. Ben söylediğin noktaya çözüm olarak bu meclister sistemini görüyorum.” demişti.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye’de faaliyette bulunan dernek, federasyon ve konfederasyonlarla ilgili her türlü istatistikî bilginin Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğünün sitesinde bulunduğunu görünce aklıma bu yazım geldi.
Türkiye’de engellilerle ilgili faaliyette bulunan sivil toplum örgütlerin sayısal bilgisinin de yer aldığını görünce inceleme yaparak şu bilgilere ulaştım.
İstanbul 144, Ankara 142, İzmir 85, Bursa 51, Mersin 39, Samsun 37, Manisa 33, Kocaeli ile Balıkesir’de 31, Gaziantep 29, Adana ile Konya’da 28, Sakarya 27, Denizli 25, Antalya ile Diyarbakır’da 24, Malatya 23, Muğla 22, Aydın 21, Hatay 20, Tekirdağ 19, Şanlıurfa 18, Batman ile Trabzon’da 17, Kütahya 16, Kayseri 15, Zonguldak, Afyon, Kahramanmaraş, Mardin ve Uşak’ta 14, Eskişehir, Erzurum, Elazığ ve Adıyaman’da 13, Isparta ile Şırnak’ta 12, Amasya ile Aksaray’da 11, Çorum, Edirne ve Ordu’da 10, Tokat, Çanakkale, Giresun, Hakkâri, Yozgat ve Sinop’ta 9, Nevşehir, Rize, Van ve Yalova’da 8, Artvin, Karabük, Kırıkkale, Kırklareli, Muş ve Sivas’ta 7, Ağrı, Bilecik, Bolu, Düzce, Osmaniye ve Bingöl’de 6, Bitlis, Burdur ve Kastamonu’da 5, Çankırı, Gümüşhane ve Tunceli’de 4, Erzincan, Karaman, Kırşehir, Kilis, Siirt ve Iğdır’da 3, Ardahan, Bartın ve Niğde’de 2, Bayburt ve Kars’ta ise 1 olmak üzere toplam bin 381 adet bulunduğunu görmekteyiz.
Bin 381 adet derneğin içerisinde Türkiye Sakatlar Konfederasyonu, Tüm Engelliler Konfederasyonu, Türkiye Sağırlar Konfederasyonu ve Engelliler Konfederasyonu adında dört konfederasyon ile değişik engel guruplarında farklı isimlerde 39 federasyon bulunmaktadır.
Derneklerinin dışında ise Ankara 37, İzmir 24, İstanbul 22, Bursa 21, Malatya ile Adana’da 16, Mersin 15, Samsun 14, Konya 13, Antalya ile Çanakkale’de 12, Gaziantep, Hatay, Sakarya ve Muğla’da 11, Diyarbakır ile Edirne^de 10, Bartın ile Kayseri’de 9, Kütahya ile Afyon’da 8, Balıkesir, Elazığ, Kırıkkale, Osmaniye ve Kahramanmaraş’ta 7, Kocaeli, Manisa, Ordu ve Yalova’da 6, Eskişehir, Trabzon ve Zonguldak’ta 5, Erzurum, Giresun, Niğde, Sinop ve Şanlıurfa’da 4, Adıyaman, Burdur, Çankırı, Düzce, Hakkâri, Iğdır, Kırşehir ve Yozgat’ta 3, Amasya, Batman, Bilecik, Bingöl, Çorum, Denizli, Isparta, Kars, Kastamonu, Nevşehir, Rize, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Uşak ve Van’da 2, Ağrı, Ardahan, Artvin, Aydın, Bayburt, Bolu, Kırklareli, Mardin ve Muş’ta 1 olmak üzere toplam 459 adet spor faaliyetleri için kurulmuş dernekler bulunmaktadır.
Aksaray, Bitlis, Erzincan, Gümüşhane, Karabük, Karaman, Kilis, Siirt, Şırnak ve Tunceli illerinde ise herhangi bir spor kulübünün bulunmadığı görülmektedir.
5253 Sayılı Dernekler Kanunu kapsamında kurularak faaliyette bulunan toplam bin 840 tane dernek, federasyon, konfederasyon ve spor kulübü dışında ise İstanbul 8, Ankara 5, Antalya 3, Bursa, İzmir, Kocaeli, Konya ve Sivas’ta 1 olmak üzere toplam 21 adet vakıf bulunmaktadır.
Vakıfların eklenmesiyle birlikte ülkemizde engellilerle ilgili faaliyette bin 861 tane sivil toplum örgütü olduğu ortaya çıkıyor.
Kısacası en çok derneğin 144 ile İstanbul’da, en çok spor kulübünün 37 ile Ankara’da ve en çok vâkıfın ise 8 tane ile İstanbul’da bulunduğunu görmekteyiz.
Engelli sorunlarıyla ilgili faaliyet yürüterek çözüm üretmek amacıyla kurulmuş olan dernek, federasyon, konfederasyon, vakıf vb gibi oluşumların sayısına bakarak ne kadar büyük bir güce sahip olduğumuz inancına kapılarak aldanmayın sakın…
Kâğıt üzerinde öyle görünmüş olsak da aslında elindeki gücün farkında olmayan bir örgütlenmeye sahip bir topluluğuz… Rakamsal anlamda büyük görünsek de güç olarak zayıf bir topluluğuz… Evet, acı ama gerçek olan bu…