Malatya’nın Kale ilçesinde, 1990’lı yıllarda belediye tarafından yaptırılıp daha sonra şahıslara satılan tek ruhsatlı bina, 6 Şubat 2023 depreminin ardından yaşanan tartışmaların odağı haline geldi. Binanın ön kısmı "az hasarlı", arka kısmı ise "ağır hasarlı" olarak tespit edilince, esnaf ne yapacağını şaşırdı. Mahkemenin verdiği bu çelişkili karar, esnafı ikiye böldü: Bir kısmı binanın yıkılıp yeniden yapılmasını isterken, diğer kısmı mahkeme kararına dayanarak iş yerlerinde kalmak istiyor.
Kale Belediyesi, çift ruhsatlı olduğu iddia edilen binanın tek ruhsatlı olduğu bilgisini verirken, binanın yıkılıp yeniden yapılmasını isteyen esnaf ile mahkemenin verdiği karar doğrultusunda az hasarlı olduğu için yerinde kalmak isteyen esnaf karşı karşıya geldi. Esnaf, ön tarafı için az, arka kısmı için ağır hasarlı kararı verilen tek ruhsatlı bina için bir çözüm bulunmasını istiyor.
Esnaf Temur Karaman,“Buradaki esnaflardan biriyim. Burada altı dükkân bulunmakta. Çevre Şehir üç defa ağır hasar verdi buraya. Ağır hasarlı olmasına rağmen yıkım iki senedir yapılamadı. Bazı nedenlerden dolayı nedir? İşte mahkemeye verildi. Mahkemede bizi biraz Şahmeran’a benzetti. Arkası balık, önü insan. Binayı da görüyorsunuz zaten. Arka zaten malum, ön tarafta aynı kolonlar, kirişler, çektiniz gördünüz. Yani müşteri gelmiyor. Gelmediği için biz de çıkardık zaten. Mağduruz, bu mağduriyetimizin de giderilmesini istiyoruz bir an önce. Burası tek tapu, tek ruhsat, ön arka diye bir şey yok. Durum bundan ibaret. Yani 24 tane dükkân var. Hani sırayla gidiyor zaten, 1, 2, 3, 4, 5. Yani demiyor ki A blok, B blok diye. Mahkeme temyiz, yolu kapalı. Biz müdahil olduk ama herhangi bizden böyle bir gelip de bir ifade alınmadı. Muamma yani, ne olacağı belirsiz” diye konuştu.
''Çözüm odaklı bir şey istiyoruz''
İş merkezinde dükkanı olan esnaf Veysel Bilici ise, “Ben de burada esnafım. Üst katta oturuyorum. Şimdi 6 Şubat depreminde hemen ertesi gün bizi boşalttılar buradan. Ağır hasarlı diye 'tehlike oluşturuyor, bütün esnaflar burayı boşaltın' dediler. Bizi boşalttık, sağ olsun o zaman kaymakam ve bizi TOKİ’nin dükkanlarına yerleştirdi. Hatta aileler de vardı, bayağı bir sene kaldılar orada. Şimdi ortak kullanım alanımız, merdivenler var, tuvaletler var. Orası arka tarafta bulunduğu için yıkılıyor. Şimdi üst tarafı müşteri de 'biz gelmiyoruz diyor. Yani bir çözüm odaklı bir şey istiyoruz. Yani şimdi böyle bu şekilde güvensiz bir binada ben güvenemiyorum. Yani bırak müşteri, kendim de güvenemiyorum içeriye gireyim. Gerçekten çok zor durumdayız” şeklinde konuştu.
''Makul, mantıklı bir çözüm bulunmasını istiyoruz''
İş merkezinin altında eşinin eczane dükkânı bulunan Eczacı Ahmet Berk “Eşimin eczanesi burada. Kale’deki tek eczane. Ben de Malatya merkezde görev yapıyorum. Deprem dolayısıyla görüyorsunuz işte bu halde geldi maalesef. Sağ olsunlar, başkanımız, belediye başkanımız, kaymakamımız yardımcı oldu. Şu arka tarafta kamuya ait bir yerde geçici olarak hizmetimizi veriyoruz. Herhangi bir aksama olmadı bu noktada sağlık hizmetinde. Tabi bu bulunduğumuz yer ilçenin önemli yerlerinden birisi. Bir an önce binanın tekrar faaliyete geçmesini, eski hizmetimizi vermeye devam etmek istiyoruz. Artık makul, mantıklı bir çözüm nasılsa onun bulunmasını istiyoruz. Belediye başkanımız sağ olsun, alakadar oluyor bu süreçle ilgili. En kısa zamanda bir çözüm bulacağına inanıyorum” ifadelerini kullandı.
“Binamızda herhangi bir sıkıntı yok”
Binanın önünde dükkânı bulunan ve mahkemenin verdiği az hasarlı raporu nedeniyle yıkılmasını istemeyen esnaf Ersin Yılmaz, şöyle konuştu:
“Şimdi bu inşaat iki yapıda oluşmaktadır. Bölümleri gördüyseniz, arka tarafta iki yapı, iki bina. Birisi 98’de yapıldı, atıyorum birisi 2001 yıllarında ek bir bina yapıldı. Biz bunu belediyeden aldık. Burası iki yapıdır. Depremde burası hasar gördü. Çevre Şehircilik ve Valilikten geldiler. İdare Mahkemesi'nden geldiler, baktılar. Bu binanın iki parçadan, iki yapıdan oluştuğunu görsel olarak da gördüğümüz gibi bakabiliriz de. İki yapıdan oluşuyor herhangi ön tarafın bir sıkıntısı yoktur. Bunu yargıya gönderdiler. İdare Mahkemesi geldi, analiz yaptı. Gaziantep İsnaf'a gönderdiler, karar orada da reddedildi. Herhangi bir sıkıntımız yok yani. Ön tarafta 20 tane dükkân var. İki yapıdan oluşmaktadır. Bunu kendileri de bilir yani. Yani başka diyeceğin bir şey yok. Yani binamızda herhangi bir sıkıntı yoktur.”
''Yapı tek ruhsatlı''
Tek ruhsatlı olan binanın 90’lı yıllarda yapıldığı ve sonrasında esnafa satıldığı öğrenilirken Kale Belediyesi yetkilileri, ''Bina tek ruhsatı. 90’lı yılarda yapılan iş merkezindeki dükkanlar sonrasında şahıslara satıldı. Mahkeme binanın ön tarafı için az, arka tarafı için ağır hasar kararı aldı. Ağır hasarlı raporu sonrası hak sahibi olan 9 esnafa TOKİ’nin yaptığı alanlarda iş yeri verildi, ancak mahkeme kararı sonrası hak sahiplikleri de ortadan kalktı. Alınan hukuki bir karar var'' ifadesini kullandı.