İSMAİL ŞEN - Elazığ'da birçok medeniyetin izlerini barındıran tarihi Harput Kalesi'nde, Orta Çağ ve Yakın Çağ'da aktif kullanılan 1000 yıllık, zamanın 'sanayi sitesi' gün yüzüne çıkarıldı.
Milattan önce 3 binin ortalarında yerleşimin başladığı ve Urartu Krallığı tarafından surlarla çevrilen Harput Kalesi'nin batı surlarında iki burç arasında kalan bölgenin, 3 yıl süren kazı çalışmaları sonucu elde edilen buluntulardan, 1000 yıllık 'sanayi sitesi' olduğu tespit edildi.
Alanın yüzde 50'lik kısmında tamamlanan kazı çalışmalarında, demir atölyeleri, maden eritme ocakları, cüruf, ok ve mızrak ucu, çivi, nal, mutfak eşyası gibi metal malzemeler bulundu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Elazığ Valiliği ile Fırat Üniversitesinin desteğiyle yürütülen kazı çalışmalarıyla, demir eser üretim bölgesinin bir bölümünün restorasyonu tamamlanarak burası turizme hazır hale getirildi.
- Kasa kasa demir cürufları ile metal külçeler çıktı
Harput Kalesi Kazı Başkanı Prof. Dr. İsmail Aytaç, AA muhabirine, alanda kazıların ilk olarak 2014'te yapıldığını, daha sonra verilen uzun aranın ardından 2021'de tekrar başladığını söyledi.
Kazılar sonucu buranın demir atölyeleri, maden eritme ocakları ve depo alanlarından oluşan kompleks bir alan olduğunu tespit ettiklerini anlatan Aytaç, 'Harput Kalesi'nin batı surlarının iki burç arasındaki bölümünün en az 1000 yıllık zamanın sanayi sitesi bölgesi olduğunu anladık.' dedi.
Toplam 3 yıldır yapılan kazılarda demir atölyeleri, çok sayıda metal üretim tandırı ve kalıplar bulduklarını, kasa kasa demir cürufları ile metal külçeler çıktığını, mızrak ve ok ucu örnekleri elde ettiklerini bildiren Aytaç, stratejik olarak kalede özellikle silah üretiminin bu bölgede yapıldığını belirtti.
Aytaç, 'Barış zamanında da çeşitli mutfak, mobilya aksamından, nal, çivi gibi aklımıza gelebilecek her türlü süs eşyası da dahil olmak üzere bu atölyelerde üretim yapıldığını düşünüyoruz. Kalelerde bu tür stratejik ürünler özellikle savaş zamanında çok önem taşıyordu ve bu tür üretimlerin yapıldığı bir alanı ortaya çıkardık.' diye konuştu.
- 'Cephaneliğin de buraya yakın bir alanda olduğunu tahmin ediyoruz'
Tarihi açıdan çok değerli bir alanı turizme kazandırdıklarını aktaran Aytaç, 'Şu anda Türkiye'de 1000 yıllık geçmişe sahip endüstri mirası alanı olarak ziyarete açık olan bir yer yok, dolayısıyla Harput Kalesi'nde endüstri mirası açısından önemli bir turizm alanı elde edildi.' dedi.
Aytaç, elde edilen bulguların, sanayi sitesinin Bizans, Artuklu, Selçuklu, Dulkadiroğulları, Akkoyunlular ve Osmanlı dönemlerinde aktif kullanıldığını gösterdiğini kaydetti.
Kazılarda bulunan savaş malzemelerinin alanda bir cephaneliğin olduğuna işaret ettiğini vurgulayan Aytaç, 'Cephaneliğin de buraya yakın bir alanda olduğunu tahmin ediyoruz. Şimdilik cephaneliği tespit edemedik fakat bulunduğumuz alanın kazılmayan bir yerinden çıkacağını tahmin ediyoruz.' ifadelerini kullandı.